Co to jest Prostata ?

Prostata (inaczej stercz, gruczoł krokowy) to jeden z męskich narządów płciowych. Umiejscowiona pod pęcherzem moczowym pierścieniem otacza tylny odcinek cewki moczowej. U dorosłego mężczyzny prostata ma wielkość i kształt kasztana; u mężczyzn po 45 roku życia może osiągać wielkość i kształt mandarynki.

Do czego służy prostata?

Prostata wraz z pęcherzykami nasiennymi i gruczołami opuszkowo-cewkowymi bierze udział w produkcji nasienia. Wydzielina gruczołu krokowego jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania i żywotności plemników. Jednocześnie prostata bierze udział w zamykaniu i otwieraniu cewki moczowej.

Kiedy pojawiają się choroby prostaty?

Najwcześniej, bo już u młodych mężczyzn, może pojawić się zapalenie prostaty.

Wraz ze starzeniem się organizmu, po 45 roku życia wielu mężczyzn zaczyna cierpieć na łagodny rozrost prostaty (ang. benign prostatic hyperplasia-BPH). Jest to najczęstsze schorzenie stercza -BPH daje objawy aż u 50% mężczyzn po 50 roku życia; odsetek ten wzrasta do 90% mężczyzn po 80 roku życia. W Polsce na BPH choruje blisko 2 mln mężczyzn.

Najgroźniejszym schorzeniem prostaty jest rak stercza. W Polsce jest on trzecią (po raku płuc i żołądka) przyczyną zgonów z powodu nowotworów u mężczyzn. Rak prostaty pojawia się w tym samym czasie, co łagodny rozrost prostaty (po 45 roku życia), niemniej są to zupełnie różne choroby. Kluczowym czynnikiem w leczeniu nowotworu stercza jest wykrycie choroby w jej wczesnym, bezobjawowym stadium. Nieodzowna jest tu świadomość wszystkich mężczyzn po 45 roku życia i regularne poddawanie się badaniom kontrolnym, które pomagajš we wczesnej fazie wykryć zarówno łagodny rozrost jak i raka prostaty.

Jakie sa najczęstsze objawy łagodnego rozrostu prostaty?

Choroba powoduje wiele uciażliwych objawów zwiazanych z oddawaniem moczu:

a) objawy podrażnienia pęcherza

• częste oddawanie moczu
• oddawanie moczu w nocy
• gwałtowne parcia na mocz
• ból podczas oddawania moczu

b) objawy przeszkody podpęcherzowej (uciśnięcie cewki moczowej)

• wyczekiwanie na oddanie moczu
• wydłużenie czasu oddawania moczu
• wykapywanie moczu z cewki po oddaniu moczu
• zwężenie strumienia moczu
• przerywany strumień moczu
• zatrzymanie moczu

c) pozostałe objawy, m.in.:

• bóle w okolicy krocza, podbrzusza i jąder
• bóle brzucha i okolicy lędźwiowej
• domieszka krwi w moczu (krwiomocz), osłabienie libido i zaburzenia erekcji.

Jak się rozpoznaje łagodny rozrost gruczołu krokowego?

Rozpoznanie BPH polega na:

• rozmowie z pacjentem na temat występujących objawów (z uwzględnieniem punktowej oceny objawów wg skali IPSS)
• badaniu palcem przez odbyt (tzw. badanie per rectum)
• badaniu USG
• uroflowmetrii (badaniu strumienia moczu)
• badaniu poziomu PSA (swoistego antygenu sterczowego) w celu wykluczenia raka stercza- w przypadku podwyższonego poziomu PSA wykonuje się transrektalną biopsję prostaty
• badaniu moczu, które wykonuje się w celu rozpoznania zakażenia układu moczowego, zapalenia stercza lub krwiomoczu
• badaniu poziomu kreatyniny w celu oceny czynności nerek.

Jak się leczy łagodny rozrost gruczołu krokowego?

Do tej pory nie znaleziono sposobu na całkowite zahamowanie rozrostu prostaty. Stosowane leki spowalniajš rozrost gruczołu i przyczyniają się do ustšpienia dolegliwości. W przypadku zatrzymania moczu lub nasilenia dolegliwości, pomimo regularnego stosowania leków, należy rozważyć zabieg chirurgiczny.

W farmakoterapii BPH stosuje się różne grupy leków, o różnej skuteczności. Najstarszš grupš leków sš leki pochodzenia roślinnego, których skuteczność budzi wątpliwości a mechanizm działania nie został dotychczas poznany. Obecnie większość urologów zaleca stosowanie leków z grupy blokerów receptora alfa, tzw. alfablokerów lub fina sterydu albo obu tych leków jednocześnie.

Metody leczenia chirurgicznego łagodnego rozrostu gruczołu krokowego to m.in.:

• przezcewkowe nacięcie prostaty z użyciem diatermii elektrycznej(TUIP) lub lasera holowego (TULIP)
• przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego (TURP)
• przezcewkowa laserowa ablacja prostaty PVP- fotoselektywna waporyzacja za pomocą lasera KTP (zielonego lasera)
• przezcewkowa laserowa enukleacja prostaty (HoLEP)
• stenty prostaty zakładane przez cystoskop
• chirurgiczne wyłuszczenie gruczolaka stercza (adenomektomia prostaty).

Metody laserowe stanowią przełom w leczeniu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. Są minimalnie inwazyjne i tym samym pozwalają zmniejszyć ryzyko związane z zabiegiem. Światło lasera odparowuje tkankę prostaty i jednocześnie zamyka krwawiące naczynia. Pacjent zwykle opuszcza klinikę następnego dnia po zabiegu, bez cewnika. Ablację laserową można przeprowadzać u chorych obciążonych wysokim ryzykiem (z zaawansowanymi schorzeniami układu krążenia, płuc, chorobami nowotworowymi). Metoda ta przeznaczona jest także dla młodszych, aktywnych zawodowo mężczyzn, ze względu na krótki czas pobytu w klinice i szybki powrót do normalnych zajęć. Zabiegi laserowe nie powodują zaburzeń potencji.

autor: lek.med. Tomasz Gede

Poradnia Urologiczna KCM Clinic