Rekonstrukcja więzadeł krzyżowych

Więzadło krzyżowe, jest jednym z elementów stabilizujących staw kolanowy. Przy przewlekłych niestabilnościach z powodu nadmiernego ruchu w stawie dochodzić może do przeciążenia i w następstwie uszkodzenia innych struktur wewnątrz stawowych (łąkotki, chrząstki stawowej). Dlatego nieleczone uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego jest zagrożeniem dla zdrowia pacjentów. Po  uszkodzeniu więzadła dochodzi do tzw. niestabilności przedniej. Chory ma uczucie „uciekania” kolana, niepewności przy zmianie kierunku ruchu, próbie biegania.

Uszkodzone więzadło krzyżowe przednie odtwarza się metodą rekonstrukcji z użyciem innych elementów ścięgnistych pobranych od pacjenta w trakcie zbiegu. Wybór przeszczepu zależy od wielu czynników  ( między innymi od wspomnianego wyżej stanu chrząstki stawowej). Najczęściej używamy dwóch rodzajów „materiału”, więzadła właściwego rzepki lub ścięgna  mięśnia pół ścięgnistego/pół błoniastego. Po pobraniu przeszczepu umiejscawiamy go na miejscu uszkodzenia więzadła w specjalnie wywierconych w tym celu kanałach w kości udowej i piszczelowej. Przeszczep stabilizujemy przy pomocy tytanowych śrub lub ( w bardziej zaawansowanych metodach) śrub bio-wchłanialnych  czy specjalnych stabilizatorów (endobutton, retro-screw, cross-pin). Najnowsza metodą jest „double-bundle” polegająca na użyciu nie jednego a dwóch przeszczepów, która według autorów zapewnia bardziej anatomiczna stabilizację.

Uszkodzenie rozpoznaje ortopeda na podstawie wywiadu zebranego od pacjenta oraz badania fizykalnego. Pomocne może być też wykonanie badania USG lub Rezonansu Magnetycznego stawu kolanowego. W przypadku stwierdzenia przerwania więzadła konieczne jest wykonanie artroskopii stawu kolanowego. Artroskopia pozwala nam ocenić nie tylko stopień uszkodzenia samego więzadła lecz również innych struktur wewnątrz stawowych (izolowanie uszkodzenia więzadła są najrzadsze). Równoczesna ocena chrząstki stawowej determinuje późniejszy wybór metody rekonstrukcji.

Bez względu na wybór metody zabieg operacyjny wykonywany jest technika artroskopową. Niezależnie od jej wykonania, niezbędna jest rehabilitacja pooperacyjna, która jest integralna częscią leczenia pacjenta. Wczesna rehabilitacja pooperacyjna pozwala na szybki powrót do formy i jest zazwyczaj rozpoczynana dzień po zabiegu. Wpływa ona na skrócenie czasu powrotu do sprawności pacjenta. W pierwszym okresie pacjent zaczyna chodzić przy pomocy kul łokciowych z częściowym obciążaniem operowanej kończyny i pod kontrolą rehabilitanta uczy się odpowiedniego napinania izometrycznego mięśni uda.

Po wyjściu ze szpitala pacjent pozostaje pod stałą kontrolą ortopedy przez okres 3 miesięcy, kontynuuje ćwiczenia według pokazanego schematu, które mają fundamentalne znaczenie dla przebiegu usprawniania kolana. Szczególną uwagę zwracamy na czas między 6 a 10 tygodniem od operacji. Wtedy dochodzi do wtórnego przebudowania się przeszczepu i przez ten czas jest on biologicznie i mechanicznie najsłabszy. Po 10 tygodniu przyspieszamy rehabilitację ambulatoryjną, pozwalamy na włączenie dodatkowych ćwiczeń (zawsze pod kontrolą rehabilitanta) i zwiększamy odstępy między kontrolami u ortopedy. Pełen powrót do sprawności to około 6 miesięcy zaś ostatecznej oceny stabilności przeszczepu i jego funkcji dokonujemy po około roku od operacji. Odpowiednia rehabilitacja i pozostawanie pod kontrolą ortopedy są tak asmo ważne dla uzyskania dobrego wyniku jak przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.